Wat is je rol als leider bij het vergroten van psychologische veiligheid?
Jan 10, 2023
Wat is jouw rol als leider bij het vergroten van psychologische veiligheid in het team?
Bij psychologische veiligheid gaat het erom dat de mensen zich veilig genoeg voelen om zich te uiten, hun mening te geven, fouten te delen, feedback te geven en om in alle vrijheid te kunnen discussiëren over een bepaald thema. Dat dit nu vaak niet gebeurt blijkt wel uit de cijfers van diverse onderzoeken. Uit een Amerikaans onderzoek blijkt dat 85% van de werknemers te maken heeft met situaties waarin ze zich niet vrij en veilig genoeg voelen om hun mening en standpunt te geven. Ook in Nederland is het percentage hoog van werknemers die het gevoel hebben hun mening niet vrijuit te kunnen geven, namelijk 69%. We kunnen dus wel met zekerheid zeggen dat de kans groot is dat als jij deze blog leest, je dit herkent bij jezelf en/of je teamleden.
Als leider vraag je jezelf al snel af: wat kan ik doen om psychologische veiligheid te vergroten? Wat moet ik doen zodat collega's zich toch veilig genoeg voelen om fouten te delen en hun mening te geven? Daar gaat deze blog over! Het korte antwoord op deze vraag is als volgt:
Jouw rol bij het vergroten van psychologische veiligheid in jouw team is eigenlijk heel eenvoudig: de omstandigheden creëren waarin de kans groter is dat mensen hun mening durven te geven, dat ze openlijk discussiëren en hun fouten delen.
Niet meer? Nee.. en ook niet minder. Weten wat dit van je vraagt als leider? Lees dan verder!
Het vergroten van psychologische veiligheid start bij bewustwording
Het geven van eerlijke feedback is een moedige daad en als je dat van je mensen verwacht, dan zul je ook de omstandigheden moeten creëren waarin de kans groter is dat mensen het ook echt gaan doen. Ik hoor veel leiders nog zeggen: ja, je kunt toch gewoon zeggen wat je vindt? Het is gewoon een kwestie van doen. Je mond open trekken. Deze reactie herken ik zelf, omdat ik ook zo startte als leidinggevende. Niet moeilijk doen of iets moeilijker maken. Als je iets vindt of je bent ergens tegen, dan zeg je dat gewoon. Zo werkt het in de praktijk niet. Om het beeldend te maken, heb ik een afbeelding hieronder voor je.
De meeste leidinggevenden denken dat hun mensen gewoon hun werk doen, zonder al te veel gedachtes. Dat dit niet de realiteit is, laat de rechterkant zien van de afbeelding. In de praktijk blijkt dat de meeste mensen hun werk doen en ondertussen in hun hoofd ontzettend veel nadenken over de vragen in hun hoofd als:
- Doe ik het wel goed genoeg?
- Is mijn baas tevreden?
- Wat vinden mijn collega's van mij?
- Als ik maar geen fout maak...
- Waarom ben ik niet uitgenodigd voor die vergadering?
- Wat dat een domme opmerking net die ik maakte?
- Is dit goed genoeg om te laten zien aan hem/haar?
Wil je als leider de psychologische veiligheid vergroten in jouw team of organisatie. Dan begint dat bij bewustwording. Het inzicht en besef dat het grootste percentage van jouw mensen druk is met hoe ze overkomen op de ander (op jou als leider). Op een bepaalde manier leven we allemaal met angst in ons leven. In dit specifieke geval gaat het om de angst van afwijzing. We willen niet afgewezen worden, we willen er juist bij horen. We willen gewaardeerd worden als collega, als mens. Op het werk zijn we constant bezig om ons imago hoog te houden, zodat we de kans op afwijzing minimaliseren.
Niemand gaat 's ochtends naar het werk met de intentie om daar incompetent, dom en als een stoorzender neergezet te worden. De meesten van ons willen juist het tegenovergestelde voor elkaar krijgen, namelijk dat ze als betrokken, capabel en slim worden gezien.
Hoe het voorkomen van afwijzing in het dagelijkse leven er uit ziet? Hieronder een aantal voorbeelden.
- Wil je niet dom lijken? Stel geen vragen.
- Wil je geen stoorzender zijn? Doe geen voorstellen.
- Wil je je collega's niet het gevoel geven dat je niet weet waar je het over hebt? Deel geen fouten.
Zelf het goede voorbeeld zijn, is cruciaal voor leiders die psychologische veiligheid willen vergroten
Als bewustwording en het inzicht dat het grootste percentage van jouw mensen druk is met hoe ze overkomen op de ander (op jou als leider) de eerste stap is bij het vergroten van psychologische veiligheid dan is de vervolgvraag: wat moet ik dan doen?
Bovenaan deze blog schreef ik al dat jouw rol bij het vergroten van psychologische veiligheid in jouw team vrij eenvoudig is: de omstandigheden creëren waarin de kans groter is dat mensen hun mening durven te geven en fouten durven te delen. Hoe je die omstandigheden creëert? Onder andere door het goede voorbeeld te geven als leider. Hoe dat er concreet uit ziet?
- Wees de leider die vragen stelt, om te laten zien dat jij ook niet alles weet en dat het je niet dom maakt als je vragen stelt.
- Wees de leider die om uitleg vraagt, zodat anderen dat ook durven doen als ze bijvoorbeeld een afkorting niet kennen.
- Wees de leider die fouten deelt, om te laten zien dat jij ook fouten maakt en dat je nog steeds van waarde kunt zijn voor de organisatie ondanks de fout die je maakte.
- Wees de leider die zijn mening deelt én vraagt naar de mening van anderen, zodat je laat zien dat je benieuwd naar de standpunten van anderen.
Is het echt zo simpel? Ja en nee. Het zal je verbazen hoeveel leiders niet het goede voorbeeld geven. Niet omdat ze het niet willen, maar puur omdat leiders ook mens zijn. En als mensen zijn we nu eenmaal bezig met ons imago hoog houden. Dus als leider vragen stellen, om uitleg vragen, fouten delen.. dat is spannend. Dat doen we niet zomaar. Dus ja het is eenvoudig/simpel, maar niet makkelijk om te doen.
En ja, er komt nog meer bij kijken om psychologische veiligheid te vergroten in jouw team, maar het start wel bij jou.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wil jij werken aan psychologische veiligheid als leider? Wil je weten hoe jij er voor staat met jouw team? Meld je dan nu aan voor de gratis masterclass! Klik op de foto hieronder voor meer informatie.
